Η ψυχολογία του Νεοέλληνα

Ο Νεοέλληνας ορίζεται ως ένας άνθρωπος της σύγχρονης ελληνικής εποχής, ο οποίος βρίσκεται στο κέντρο των αλλαγών- εσωτερικών και εξωτερικών-ανεξαρτήτως ηλικίας, μορφωτικού επιπέδου, φύλου και προσωπικών τοποθετήσεων. . Η λέξη, δηλαδή, «Νέο» έρχεται να προσδιορίσει τη νέα ταυτότητα του Έλληνα, μέσα από  την επαναξιολόγηση των συνθηκών και των αξιών και κυρίως τη μετάβαση από μια  ψευδαίσθηση της πραγματικότητας στην τρομερή αλήθεια.   Η απώλεια αυτής της «φαντασμένης πραγματικότητας»  και  η στροφή σε κάτι καινούργιο, αλλά άγνωστο,  προκαλεί συναισθηματικό χάος. Αρχικά, όπως σε κάθε απώλεια, εκδηλώνεται  από το άτομο άρνηση, ως δικαιολογημένη  άμυνα σε μια αλλαγή που συμβαίνει πραγματικά εδώ και τώρα.  «Δεν συμβαίνει τίποτα σε εμάς, δεν είναι δυνατόν και δεν μας αφορά».

Στη συνέχεια, η άρνηση δίνει τη θέση της στον θυμό, όταν πλέον αποδίδονται ευθύνες  έξω από τον εαυτό και το ίδιο το πρόσωπο (πολιτική, ψέματα, κοινωνία, παλιές γενεές, σαθρό σύστημα).Ο  Νεοέλληνας της σύγχρονης εποχής βρίσκεται στο στάδιο του ακατέργαστου θυμού και  εναντιώνεται στον εαυτό του και στους άλλους , χωρίς να κάνει αξιολογική διάκριση. Ο θυμός και η βία παίρνουν διάφορες ακραίες μορφές και ορίζονται από το συναίσθημα -με σπασμωδικές και αυθόρμητες κινήσεις- το οποίο δεν περνά από γνωστική επεξεργασία και αξιολόγηση (φωνάζουμε ποιον; Κατηγορούμε ποιους και γιατί; ψηφίζουμε με κίνητρο την τιμωρία;)

Ο Έλληνας πιστεύω λειτουργούσε πάντα, έως και σήμερα, βάση παρελθόντων βιωμάτων και επίκαιρων συναισθημάτων, παρά λογικής και συνειδητής επεξεργασίας («έτσι έκανε ο παππούς μου», «νιώθω πικραμένος και για αυτό  θα ρίξω το φταίξιμο σε  όλους») Οι επιθυμίες του εκπληρώνονταν  χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι οποιεσδήποτε βραχυπρόθεσμες ή μακροπρόθεσμες συνέπειες. Το συναίσθημα και το βίωμα ωστόσο, αν δεν μετουσιωθεί σε λόγια με υπόσταση και πράξεις, θα εξαϋλωθεί ,  ή θα γεννήσει  μια λανθάνουσα αισιοδοξία. Ναι μεν οι προσωπικές ιστορίες των προγόνων μας αποτελούν κομμάτι της ιστορίας μας αλλά ο Νεοέλληνας πρέπει να τις αξιολογεί «έξω από αυτόν» και να φιλτράρει τα συναισθήματά του. Η αγωνία, ο θυμός, η απογοήτευση και η μελαγχολία κατακλύζουν τον άνθρωπο της σύγχρονης Ελλάδας και αυτά τα αρνητικά συναισθήματα, εφόσον τα χειριστεί και τα  επεξεργαστεί σωστά θα αποτελέσουν αφορμή για ριζοσπαστικές αλλαγές και όχι αιτία καταστροφολογικών σκέψεων και αυτοκαταστροφικών πράξεων.

Όλοι μιλούν για αλλαγές, αλλά το ζητούμενο είναι αυτές να θεμελιωθούν και να στεριώσουν σε βάθος χρόνου και όχι να παρακινηθούν από την λανθάνουσα αισιοδοξία τους. Η πραγματικότητα είναι ότι οι Νεοέλληνες είναι οι έφηβοι της παγκόσμιας κοινωνίας, που προσπαθούν να βρουν την προσωπική και κοινωνική τους ταυτότητα. Η οικονομική δυσχέρεια, η κοινωνική αγανάκτηση και η ηθική ταλάντωση αποτελούν μια καλή αφορμή για την διαμόρφωση της νέας ταυτότητας. Δεν είναι όμως αυτές οι αναγκαίες συνθήκες για να προκαλέσουν την νέα διάσταση των πραγμάτων, γιατί αυτή προϋποθέτει ωριμότητα και βαθιά εμπιστοσύνη στον εαυτό και τους άλλους, δηλαδή την ενηλικίωση του Νεοέλληνα.